Uzun Yol Bisikleti
Uzun yol bisikleti olsun, bu bisikletle çadırımı, eşyalarımı alayım, ilk hedef ülke-ülke olmasa da hiç değilse ülke içinde bölge bölge gezeyim doğa ile baş başa bulduğum güzel yerlerde çadır kurayım gibi bir hayaliniz varsa aklınızı en çok meşgul eden sorulardan ilki nasıl bir bisiklete ihtiyacınız olduğu sorusudur.
Google’a girip “uzun yol bisikleti” yazdınız karşınıza çeşit çeşit bisiklet türü çıktı kimisi yol bisikleti kimisi tur bisikleti kimisi amortisörlü kimisi amortisörsüz kimisi kalın kimisi ince tekerli bir sürü model gördüğünüz ve tabi ki haliyle kafanız da biraz karıştı. Hiç canınızı sıkmayın. Size iğnesinden lastiğine uzun yola çıkabilmeniz için gerekli olan ideal bir bisiklet nasıl olmalıdır bunu tek tek anlatacağız.
Uzun yollara çıkmış bisikletli bir gezgine ait ikinci el bir bisiklet olmadığı sürece ne yazık ki tam donanımlı mağazadan satın alabileceğiniz bir uzun yol bisikleti bulmanız mümkün değildir. Çünkü “Uzun yol bisikleti” adında bir bisiklet türü mevcut değildir.
En İdeal Bisiklet Türü
Tur bisikletleri uzun yol bisikletine çevirmek için en ideal adaylardır. Çevirmek ile ne kast ettiğimizi yazının ilerleyen kısımlarında anlayacaksınız. Şimdi tur bisikletlerini ideal yapan başlıca sebepleri tek tek ele almakla başlayalım.
1 -Hybrid lastik kullanımına uygun olmaları
Bazen uzun yol için çizdiğiniz rota tamamen asfalt yollardan bazen de karma (asfalt, taşlı, mıcırlı) yollardan oluşur. Lastik seçiminizi buna göre rahatlıkla yapabilirsiniz. Yolunuz tamamen asfalt bir yol ise dişsiz ince bir teker kullanabilir, hibrid bir rota çizdiyseniz yarım dişli bir lastik tercih edip hem asfaltta hem de taşlı topraklı yollarda rahatlıkla yol tutuşu sağlayabilirsiniz.
2- Ön ve Arka bagaj taşımaya uygun olmaları
MTB, yani dağ bisikletleri de ön ve arka bagaj taşımaya uygundur ancak bisikletin genel ağırlığı itibari ile tur bisikletlerine göre daha ağır olmaları uzun yolda kullanışsızdır. Ayrıca dağ bisikletlerinde genelde hem gövdede hem de maşalarda amortisörler ile donatılmıştır. Her ne kadar bazıları hidrolik olarak kilitlenebilir bir amortisöre sahip olsa da amortisörler, uzun yol seyahatlerinde arıza yaptıklarında tamiri olanaksız olan çok gereksiz bir ayrıntıdır. Dolayısıyla bisikletin amortisör için ilave bir maşa açıklığı ve bunun yaratacağı ilave ağırlığı tamamen gereksiz kılar.
Tur bisikleti seçip, onu sağlam bir uzun yol bisikletine çevirirken ihtiyacımız olacak şeylere göz atalım
Tur Bisikletini Uzun Yola Hazırlamak
Alaşım Seçimi
Tur bisikleti kadrosu alüminyum mu yoksa çelik mi olmalı en çok tartışılan konulardan biridir. Alüminyum kadrolar üretimdeki yüksek teknoloji nedeniyle çelik kadrolara göre daha pahalı ancak hafif ve serttirler. Çelik kadrolar ise ağır, ucuz ama esnektirler. Çelik kadroda meydana gelen herhangi bir hasar halinde nerede olursanız olun herhangi bir sanayide kaynak yapılabilir. Bu bir avantajdır. Ancak ağırlık ve korozyona açık olması sebebiyle sık sık temizlenip yağlanması, yağışlı havalarda korunması gerekir. Çünkü Çelik Malzeme paslanmaya açıktır. Tur bisikleti olarak tasarlanmış alüminyum bir kadro çok özel kaza gibi durumlar dışında kırılmazlar. Alüminyum kadro 10 ile 13kg arasında veya altında ağırlığa sahip bir bisiklet amacımıza uygundur.
Maşa Seçimi
Amortisörlü maşalar asfalt olmayan yollarda çok rahat gelebilir ancak herhangi bir problem olduğunda tamir etmek zordur. Ayrıca amörtisörlü maşaların hafif ve kaliteli olanları pahalıdır, ön çanta taşıyıcı takmak delik olmadığı için kancalarla mümkündür, bu durumda ağırlığı artırır. Dünya turuna çıkan tur bisikletlerinde düz maşa tercih edilir. Ancak yukarıdaki sorulara tekrar dönmek ve değerlendirmek lazım, siz nasıl bir tur yapmak istiyorsunuz? Off-road kısa süreli turlarda amortisör kullanmak mümkündür ancak dünya turunda düz maşa kullanmanızı tavsiye ederiz, rijitlik etkisi de var.
Sele Seçimi
Tercihiniz deri sele olmalı. Fiyatları kauçuk, jelli ya da plastik selelere göre pahalıdır ancak kauçuk ve jelli yada plastik seleler günübirlik turlarda rahat gelebilirken uzun vadede rahatsız edici olurlar. Deri sele birkaç hafta içinde sizin şeklinizi alır. Ayrıca uzun süreli bisiklet sürüşlerinde sert seleler daha iyidir. Seleye otururken kemiklerin üzerine oturmak gerekir, sinirlerin üzerine oturursanız bacaklarda uyuşma olacaktır.
Deri selelerin sertliği sebebiyle ilk zamanlar alışması zor gelecektir ancak kemik etrafındaki dokular yavaş yavaş duyarlılığını kaybedecek ve günlerce yaptığınız sürüşlerde bile acı günden güne azalacaktır. Unutmayalım ki kadınlar ve erkeklerin kalça kemikleri arasındaki mesafe farklıdır. Kadın seleleri daha geniş ve kısa olur. Ayrıca kadın seleleri uzunluk olarak genetik yapıya uyum sebebiyle daha kısa, erkek seleleri yaklaşık 3 cm daha uzundur. Satın alırken mutlaka kadın / erkek modeli detayına dikkat ediniz.
Tabi ki sele seçimi de diğer ekipmanlarda olduğu gibi bütçeye dayalı bir seçim olacağı için deri sele olmazsa olmaz diyemiyoruz.
Lastik Seçimi
Lastikte 2 önemli seçim var: Çap ve lastiğin dış yüzeyi. 26’’ lastik tercih etmenizde fayda var, iç ve dış lastik temininde 26’’ bulma şansınız daha yüksek. Ayrıca kısa boylu kişilerin 26’’ bisikletleri daha rahat kontrol ettiğini gözlemliyoruz. Çap daha ufak olduğu için yokuş çıkma performansı da daha iyidir. Off-road, toprak yol artıkça lastikteki diş de artmalı. Daha tırtıklı ve toprağa tutunması yüksek lastik tipi seçmek gerek. Ayrıca dayanıklı, koruması yüksek ve hatta katlanır (Kevlar®) dış lastik almanızı öneriyoruz. Zırhlı ve daha sağlam oluyorlar. Bisiklette yedek olarak yanınızda taşırken daha az yer kaplıyor ve çanta içine koyarak dış etkilerden korumuş oluyorsunuz. Katlanıyor olması sizde katlanmayan diğer lastiklere göre daha az dayanıklı olduğu gibi bir izlenim yaratıyor olabilir. Ama yaratmasın.
Çünkü katlanır lastikler de zırhlı diğer lastikler gibi dayanıklıdırlar. Yolun durumuna göre lastik seçimi yapmanız gerekir. Gelişmiş ülkeler ve asfalt yollarda yapılan turlarda dişli lastik sürtünmeyi artırır, gereksiz enerji kaybı yaşatır. Bu durumda ince ve dişsiz hatta ince lastik kullanarak verim artışı sağlayabilirsiniz. Lastiklerin tamamı için şu genel kural geçerlidir. Lastik inceldikçe ve diş sayısı ve formu küçüldükçe aynı enerji ile daha çok yol kat edersiniz ancak lastik inceldikçe bozuk zeminde lastiğin yıpranma ve haliyle kullanım ömrü kolayca azalır ve lastikte patlamalar daha sık görünür. Az önce de belirttiğimiz gibi gideceğiniz yola en uygun lastik seçimini yapmalısınız.
Vites Seçimi
Uzun yolculuklarda kapalı göbekten vites sistemleri daha çok tercih ediliyor. Rohloff , Pinion en geniş vites aralığını sunan sistemler ve 1000 avro ve üzeri fark ödemeniz gerekiyor. Bu sistemler 1990’lardan beri var olan ve dayanımı, performansı kendini kanıtlamış bir sistem. Tamamen kapalı olduğu için tozlu, kumlu yollarda hiç zarar görmüyor, temizlik gerektirmiyor. Herhangi bir sorun çıkması düşük bir ihtimal ancak beklenmedik bir durumda dünyanın her yerinden kargoyla malzemeyi aldırıp tamir edip geri gönderiyorlar.
Ekonomik açıdan daha uygun bir seçenek olarak;
Shimano klasik sistemler de tercih edebilirsiniz. Klasik sistemlerde vites aralığı genişledi, yumuşak çıkış performansı verecek şekilde ön ve arka dişliler ayarlanabilir. Ancak uzun bir bisiklet turuna açık sistemle çıkacaksanız vites için tur serileri seçmenizi tavsiye ederiz, mukavemeti arttırılmış daha uzun ömürlüdürler.
Fren Sistemi Seçimi
V- fren dünyanın her yerinde parçası bulunan ve kolay tamir edilen bir sistem. Ayrıca jant etrafında döndüğü için disk gibi ısınma problem yok. Pabuçları da her yerde bulabilirsiniz. Hidrolik v-frenler günümüzde turcular arasında yaygınlaştı, dayanımı yüksek, pabuçlar hemen erimiyor, uzun süreler dayanıyor ve devam eden inişlerde mekanik v-frendeki el uyuşmaları az oluyor.
Hidrolik v-frende yağ değişimi ya da kabloya herhangi bir zarar geldiğinde kablo değişimi gibi durumlarda bisikletçi dükkanına gitmeniz gerekir, çünkü mengene gibi yanınızda taşıyamayacağınız aletler gerekiyor. Ayrıca pabuç ve diğer yedek parçaları yanınızda taşıyınız, gelişmemiş ülkelerde bulmak zor olabilir.
Disk fren off-road ve kısa yolculuklarda cazip olabilir. Dünya turunda v-frenin avantajı daha fazladır.
Gidon Seçimi
Kişisel bir tercih olmakla birlikte uzun yolculuklarda el, kol ve üst bedendeki açı değişiklikleri rahatlatıcı olduğu için ve yolun eğimine göre pozisyon değiştirme olanağı verdiği için kelebek gidon tavsiye ediyoruz. Gidon seçimi nasıl bir tur yaptığınızla da ilgilidir. Kullanım amacınıza göre kendinizi yolda en rahat hissettiğiniz gidonu deneyerek seçin. Yol bisikleti gidonları oturma pozisyonu olarak tek tip ve çok eğik olduğu için konforlu bir tercih değildir. Dağ bisikleti gidonları da aynı şekilde geniştir, bisiklette kontrolü artırmaya yöneliktir. Eğer kelebek gidon tercih etmeyecekseniz düz gidonlara boynuzlu elcik takarak pozisyon seçeneği yaratabilirsiniz.
Taşıyıcı Seçimi
Bagaj taşıyıcınız kırılır ise eşyalarınızı taşıyamaz ve yolda kalırsınız. Bu nedenle yatırım yapmanız gereken en önemli malzemelerden biridir taşıyıcılar. Alüminyum gibi sert ve kırılgan bir malzeme yerine çelik taşıyıcı tavsiye ediyoruz. İçleri boşaltılmış borulardan üretilen taşıyıcılara herhangi bir kırılma durumunda kaynak yaptırabilirsiniz.
Ön taşıyıcıda ise yerden yüksekliğine dikkat etmenizi öneririz. Amortisörlü maşalarda ya da tur bisikleti haricindeki bisikletlerde özellikle ön taşıyıcı için delikler olmayabilir. Yazının başında hatırlarsanız amortisör ile ilgili tercih edilmemesi gereken bir fazlalık olduğundan söz etmiştik. Ama bir şekilde amortisörlü bir bisikletinizi tur bisikleti hale getirmeye çalışıyorsanız; çözüm, metal kancalar yardımıyla taşıyıcıyı aparatını tutturmak olacaktır. Uzun mesafeli turlarda delikli düz maşa ve ön taşıyıcı tavsiye ederiz. Yükü bisiklet üzerinde dengeli dağıtmanızı sağlayacak ve sürüş keyfini artıracaktır.
Çamurluk Seçimi
Bisiklet yolculuklarında çamurluk, çantaları ve sizi temiz tutma görevini üstleniyor.
Uzun yolculuklarda bisiklete tam entegre edilmiş çamurlukları tavsiye ederiz, tak-çıkar yapmıyorsunuz çünkü sürekli ihtiyaç duyacağınız bir parça. Kısa veya off road turlarda tak-çıkar çamurluklar kullanılabilir.
Jant Seçimi
Jantlar hem çantaları hem de sizin ağırlığınızı taşırken yol durumuna göre ciddi anlamda zorlanırlar. Tur bisikletlerinde kadronuz ya da bagaj taşıyıcınızın dayanımı kadar jantların ve jant tellerinin dayanımı da çok önemlidir. Çift kat jant ve dayanımı yüksek jant teli seçimi gerekir. Yoksa hiç beklemediğiniz bir anda jant ve jant teller arıza verir ve yolda kalırsınız. Burada dikkat etmeniz gereken en önemli nokta jant teli malzemesi, dayanıklılığı ve tel sayısıdır.
Aydınlatma Seçimi
Dinamolu ışık sistemi tur için en doğru seçim olacaktır. Pedal enerjisi ile her an aydınlanabilirsiniz. Verimliliği yüksek bir dinamoya ek bir usb aparatı alarak elektronik eşyalar için de enerji üretebilirsiniz. Kaliteli dinamolarda direnç düşüktür.
Pilli farlar dinamolular gibi aydınlatabilmek için ağır pil taşınmasını gerektiriyor ve yeterince aydınlatmıyor.
Çanta Seçimi
Bisiklet çantaları bütün eşyalarınızı taşımanızı sağlayan bagaj taşıyıcılara monte edilen çantalardır. Uzun yolculuklarda değerli eşyaları taşımak için gidon çantası tercih edin. Diğer tüm malzemeler için ön ve arka bagaj taşıyıcılara monte edilen çantalar kullanın. Ayrıca kamp malzemeleri için de arka çantaların üstüne sabitlenen rackpack ya da dry bag kullanıyoruz. Toplam hacim, gidon çantası 7lt, ön çantalar 20 lt, arka çantalar 40 lt, rack pack 31 lt olmak üzere 98 lt dir. Bu sebeple diğer malzemeleri alırken hacmi hesaplamanızı tavsiye ederiz.
Genel olarak malzemeleri; hafif, az hacim kaplayan ve dayanımı yüksek olacak şekilde seçersek yolculuğun sadece tadını çıkarırız.
Tur Bisikleti Markası & Bisikleti Fiyatları
Öncelikle ifade edelim. Aşağıda örnek olarak vereceğimiz Bisiklet markaları ile herhangi bir sponsorluk anlaşmamız yok. Bunları size fikir verebilmesi açısından paylaşıyoruz. Aşağıdaki bisikletlerin kadroları alüminyumdur. Yazımızın giriş kısmında “Alaşım Seçimi” bölümünde de ifade edildiği gibi alüminyum kadroların ağırlık avantajlarına karşılık olarak çok ciddi bir tamir dezavantajları vardır. Düzenlemeyi planladığınız turun uzunluğuna (ör: dünya çapında) göre çelik alaşımlı kadrolara yönelmeyi düşünün.
Trek 520
Fiyatları 2022 itibariyle 1800 USD (1 USD= 14,62 TL) civarı. Türkiye’de bulmak ise gerçekten çok zor. Yurt dışından temin edildiğinde ise fiyatları maalesef katlanıyor. Pek çoğumuz için bunun bir seçenek olamayacağı aşikar. Bu sebeple sıradaki bisikletimize hızlıca geçelim.
Carraro CRT World Tour
Bu bisikleti ise 2022 itibariyle ilk kullanıcısı olarak yaklaşık 18.000 TL ‘ye satın alabilirsiniz. Arama motorlarında adını “Carraro CRT World Tour” şeklinde yazarak güncel fiyat karşılaştırmaları yapın. Bu tür bisikletler özel bir kitleye hitap ettiği için hem zor buluyor. Ayrıca ekstra donanımları yüzünden şehir bisikletlerine göre daha pahalı oluyorlar.
