Mesa Verde Ulusal Parkı : ABD

Mesa Verde Ulusal Parkı : ABD

Unesco’ya Kriteri:  Kültürel geleneğe tanıklık

Unesco Tarihi: 1978

Pueblo Yerlileri’nin atadan kalma bu yerli topluluğu, güneybatı Colorado’da 2600 metreden yüksek Mesa Verde platosunda yer alıyor. Evlerin kendine özgü yapısı, kısmen, evlerin yapısını da belirleyen ve mesa denilen derin kanyonlarla yarılan düzlüklerin benzersiz yerel topografyasından kaynaklanır.

*Topografya : Yer yüzü şekilleri

Bu tarihi evler yerel iklimin zorlu koşullarıyla baş edecek şekilde tasarlanmıştır. Bölgede yağış rejimi düzensizdir ve gündüz ile gece arasındaki ısı farkı yüksek olan çorak bir çevreye sahiptir.

Evler 6. ve 12. yüzyıllar arasında Pueblo’ların ataları Kızılderili Anasazi kabile Yerlileri tarafından yapılmıştır ve en eski yerleşkeler yoğun olarak bu platoda bulunur. Daha sonraları, erozyonun üstten koruyucu kayalıklar oluşturduğu kuestaların mağara kenarlarında ve etrafında köyler gelişmiştir.

Bu heybetli taş yapılı kayalık evlerin bazılarında 100 ‘den fazla oda bulunur. Toplamda 4400 kadar sit alanı kaydedilmiştir.

Mesa  Verde sit alanı, 1906 ‘dan beri Federal Eski Eserler Yasasıyla korunmaktadır.

Kayalık kenarı köylerinin tarımsal, sanatsal ve dini açıdan,özel işlevleri vardır.  Anasaziler, beslenme biçimlerinin temelini oluşturan tahıl yetiştiriciliği için sulama teknikleri geliştirdiler.

Uygarlıklarının en üst noktasında, yüksek nitelikli seramik, yuka lifinden hasır ve dokuma eşyalar ürettiler.

Anasazi Yerlilerine Genel Bakış

Anasaziler 800 ile 1600 yılları arasında Amerika’nın güneybatısının kuzey Rio Grande bölgesiyle Colorado Platosu’nda yaşamış olan tarih öncesi bir tarımcı halktır. “Anasazi” adı ilk arkeologlar tarafından benimsenmiş bir Navajo sözcüğüdür. “Eskiler” ya da “düşman ata” anlamına gelir. Bu anlamda düşman “bizden olmayan insanlar” demektir.

Bu ilk çiftçilerin soyundan gelen Pueblo halkları “irsi Pueblo Halkı” terimini tercih ederler. Bunlar Four Corners Bölgesinde -Arizona, New Mexico, Colorado ve Utah- Canyon de Chelly, Mesa Verde, Chaco Canyon, Canyonlands ve Bandelier gibi günümüzde çoğu milli parklar olan yerlerde yaptıkları yamaç evleri, çok katlı taş mimarileri ve kaya resimleriyle ünlüdürler.

Coğrafyadaki, ekolojik kaynaklardaki, iklim ve kültür tercihlerindeki bölgesel farklılıklar her biri kendi çömlek süsleme gelenekleri, taşçılık stilleri ve mimari biçimlerine sahip ayrı Anasazi alt-geleneklerinin çıkmasına neden olmuştur. Anasazilerin bu alt-gelenekleri arasında Virgin, Kayenta, Mesa Verde, Chaco ve Rio Grande kolları vardır. Bunlar 11. yüzyılın sonundaki en gelişmiş dönemlerinde Güney Nevada’dan Orta New Mexico’ya ve Kuzey Arizona’dan Güney Utah’a kadar bir alanı iskân etmekteydiler, insanı şaşkına çeviren toplum merkezleri kuzeybatı New Mexico’nun San Juan Havzası’nda olan Chacolar 12. yüzyılda ata topraklarını terkedenlerin ilki olmuşlardır.