Etimolojik kaynaklarda, dünyadaki ilk vize ve pasaport konusuna iki açıklama getirilmiştir. Bunlardan ilki “pasaport” teriminin, bir şehir duvarının kapısından geçmek (İng. “pass”) ingilizce kökenli bir kelimeden geldiğidir. Bir diğer açıklama ise bir bölgeden geçmek için gerekli olan bir ortaçağ belgesinden türediğini ortaya koymuştur.
Pasaporta benzer bir role sahip olan, ilk pasaport örneği; İbranice yazılı bir İncil’de bulunmuştur. Nehemya 2: 7–9 ‘da bahsedilen bu belge; yaklaşık olarak MÖ 450’den kalmadır. Pers Kralı I. Artahşes’e hizmet eden, yetkili konumda olan Nehemya’nın Yahudiye’ye gitmek için izin istediğini gösteren bir belgedir. Kral ona bu belgeyle topraklarında seyahat ederken, hizmetkarına güvenli geçiş imkanı tanımıştır.
Daha yakın ve daha somut bir tarihe gelirsek şayet Ortaçağ Avrupa’sında bu tür belgeler yabancı yolculara yerel makamlar tarafından veriliyordu (modern uygulamada olduğu gibi yerel vatandaşların aksine) ve genellikle belge sahibinin girmesine veya geçmesine izin verilen kasaba ve şehirlerin bir listesini içeriyordu. Genel olarak, açık ticaret noktaları olarak kabul edilen deniz limanlarına seyahat için belge gerekmiyordu, ancak deniz limanlarından iç bölgelere seyahat etmek için belgeler gerekiyordu. ilk vize ve pasaport ‘a örnek olarak aşağıdaki M.S. 700 ‘lerde kullanılan bir Mısır Papirüsünü örnek verebiliriz.
Bilinen İlk Seyahat İzni
24 Ocak 722 tarihli çıkış iznine sahip bu Arapça papirüs, Mısır’dan Hermopolis’e seyahat faaliyetlerinin nasıl işlediğini işaret ediyor.
Bilinen İlk Modern Pasaport
İngiltere Kralı V. Henry, bazılarının modern anlamda ilk pasaport olarak gördükleri şeyi, tebaasının yabancı topraklarda kim olduklarını kanıtlamalarına yardımcı olmanın bir yolu olarak icat ettiği ile tanınır. Bu belgelere en eski atıf 1414 Parlamento Yasası ‘nda bulunur. Ürettiği bu uygulama ile takip eden yıllarda, gelecekteki pasaportları şekillendirmiştir.
