Alarga nedir?
Alarga herhangi bir yerden karaya bağlı olmaksızın zemine demir atıp, zincir döşeyerek, demir üstünde serbest olarak kalmaya verilen isimdir.
Komşu teknelere olan uzaklığın yeterli olduğu noktada, önceden hazırlanan demir, teknenin pruvası rüzgara döndürülerek, yavaş yavaş
tornistan yaparak temiz tabana yatırılır.
Gecelemek için derinliğin en az 5 katı olacak yerde zincir yatırılmalı ve kuvvetli bir tornistanla demirin tutup tutmadığı kontrol edilmeli. Eğer rüzgâr varsa (hafif bile olsa), zincir derinliğin en az 7 katı olduğu yere yatırılmalı. Zincirin uzunluğu yetmezse ve ek halat varsa, derinlik 10
katı olmalı. Bu yüzden zincir uzunluğuna göre demirleme yeri arayın. Koyda kalan teknelerin hareketleri, değişik sebeplerle farklı olabilir.
Teknelerin gövde yapısı, salma tipi ve ağırlığı nedeniyle kimi tekne demirde çok, kimi az döner. Koyun her yerinde rüzgâr aynı yön ve şiddette esmeyebilir. Akıntı da farklı olabilir. O yüzden başka bir teknenin attığı zincir uzunluğuna göre hareket edebileceği daire içerisine girmeyin. Sizin ‘alanınız’a girmek isteyen olursa reddedin, buna hakkınız var. Aşağıda konuyla ilgili bir görsel paylaştık. “Alargada güvenlik önlemlerinizi alın” başlığını inceleyin.
Her şeyden emin olduktan sonra demir küresini çekin ve zincire bosa vurun. Teknenin tarayıp taramadığını anlamak için değişik duruşlarında kıyıdan kerteriz alın. Gece için demir fenerini (tepe ışığını) yakmayı unutmayın. Vururlar! Demir nöbeti Hava sakin olsa da iyi bir denizci arada bir kerterezleri (teknenin duruşunu) kontrol eder. Hava konusunda herhangi bir şüpheniz varsa, demir vardiyası tutun.
Sonuçta çıpanın tekneyi aynı yerde tutma garantisi yok.
Dikkat! Gündüzleri tepe ışığını söndürmeyi unutmayın, aküleri bitirebilir. GPS’in demir tarama alarmı var ama bütün elektroniği açık bırakırsanız (özellikle yeni aletlerin bütün göstergeleri birbirine bağlı) daha çok elektrik harcarsınız! En iyisi manuele dönün (yani demir vardiyası tutun)…
Alarga ‘da Zincirinizi Uzun Tutun
Bir şey daha… Her sene denizde gezinen motoryat sayısı artıyor. Yavaş gitseler dahi yarattıkları dalgalar çıpanızı zeminden ayırabilir. Her zaman yeterince uzun zincir döşeyin. Pakette kalmak İki ya da daha fazla arkadaş, teknelerini yan yana tutmak istediğinde pakette bağlanabilir, birbirine aborda olmaya karar verebilir.
Pakette Birden Fazla Çıpa Atmayın
Kısa süreli demirlemelerde bir tekne çıpa atar ve diğer tekne(ler) aborda olur. Ancak dikkat! Bu durumda çıpanın daha fazla ağırlık taşıdığını unutmayın. Mutlaka bir bosa atın, yoksa ırgata çok yük biner. Böyle mola verildiğinde, skipper’lar teknelerden (fazla ya da hiç) ayrılmamalı.
Pakette kalan teknelerin birden fazla çıpa atmaması gerekiyor. Sadece demir atarak pakette kalacaksınız, tekneler daire içerisinde dolaşırken zincirler, hatta çıpalar birbirine karışabilir. Demiri toplarken başınıza iş alırsınız. Tekneler birbirinden ayrılırken, çıpa atan tekne (rüzgâr varsa tabii) rüzgârüstünde kalmaya çalışsın ki diğer tekne(ler) halatları bırakırken rüzgârın yardımıyla kolayca açılsın. Önce çapraz halatı, sonra baş halatı bırakırsanız, her ihtimale karşı kıç tarafa bir usturmaça koyabilirsiniz.
Pakette Kıçtan Kara Yapmak
Eğer kıçtankara yaparak pakette kalacaksanız, iki teknenin de çıpası atılmalı. Yalnız, çıpaları birbirinden biraz uzak tutun. Yani sancaktaki tekne daha sancağa, iskeledeki de daha iskeleye doğru demir atmalı. Çıpaları karışmayacak şekilde atarsanız, gece çıkacak rüzgârlara karşı da daha sağlam durursunuz. Bir tekne için iki demir atmışsınız gibi etki elde edersiniz. Dikkat! İki ya da daha çok tekneyi yan yana bağlarsanız çarmıh tellerine dikkat edin. Direkleri yan yana tutmayın.
Teknelerin yana hareket edilebilmesini sağlayın. Daha önce bahsettiğimiz gibi etraftan geçebilecek motoryatların yarattığı dalgalar, paket olarak bağlanan tekneleri daha çok etkileyebilir. Çarmıh tellerini birbirinden uzak tutarak bağlamak (bir tekne biraz önde olmalı) bu açıdan da önemli. Halatları çok kısa bağlamayın. Tekneler kuvvetli ve farklı yönde hareket ederlerse koçboynuzları dahi kırılıp, yerinden fırlayabilir.
En sağlam yöntem, tabii ki pakette kalmaktan vazgeçmektir!
Demir atarken yapılması gerekenler
- Hazırlık. Teknedeki mürettebatı bilgilendirin, nereye ve nasıl demirleneceğini ve bunun sebeplerini önceden anlatın. Manevra sırasında ortaya çıkması olası aksiliklerden bahsedin, B planları oluşturun ve paylaşın. Özellikle rüzgarlı yerlerde ırgatın başındaki ile dümendekinin, önceden oluşturdukları ortak “el işaretleri” kılavuzu çok yararlıdır.
- Geceyse, baş taraftakilerin hazırda bir projektör veya fener bulundurmaları önemlidir.
- Irgatın sigortası önceden kapatılmışsa, açın. Manevra başlamadan ırgatı çalıştırarak deneyin.
- Demirlenecek yeri belirlerken derinliği, rüzgarı ve akıntıyı hesaplayarak hareket edin.
- Derinlik göstergenizi açın. Yoksa bir iskandil kullanın. Eski tip el iskandilleri sadece derinliği tespit etmekten öte, dipten aldıkları örneklerle zeminin kum, çakıl veya eriştelik olduğuna dair bilgiler de sağlarlar.
- Suyun berrak olduğu durumlarda zemini gözlemlemek mümkündür. Bu gibi yerlerde, açık renkler kum zemini; koyu renk alanlar eriştelik ve sazlık ile kayalıkları gösterirler. Mümkünse demirin kumluk alana atın.
- Salınımı hesaplayın. Rüzgar veya akıntı değişmesiyle beraber diğer tekne veya iskele-rıhtım ya da döküntülerle olan ilişkinin nasıl olacağını öngörmek yararlıdır.
- Irgatı elektrikle değil, fren balata sistemini gevşeterek aşağıya indirin. Hızını ayarlamak için pratik gerekir ancak zamanla alışılır.
- Bazı teknelerde, kokpitteki kumandadan demiri indirmek veya almak mümkündür. Eğer tek başınıza değilseniz, demiri teknenin başında ırgatın yanındaki kumandadan almak tercih edilmelidir.
- Tornistana geçmeden önce, suda yüzen bir halat (mesela botun boştaki halatı) olup olmadığını kontrol edin.
- Yarım yol tornistan ile zinciri dibe serin. Tüm kalomanın yaklaşık 2/3’üne gelindiğinde kastanyolayı sıkıştırarak, suga ederek, demirin tırnaklarının dibe gömülmesini sağlayın. Bu aşamada amaç demiri zemine gömmektir, çok fazla yüklenmemek gerekir.
- Bosa tutun. Özellikle uzun kalınacak ya da gecelenecek yerlerde önemlidir.
- Su sıcaklığı uygunsa tercihen kendiniz bir maske ve şnorkelle dalıp, demirin ve zemin ile ilişkisini kontrol edin. Sıcaklık el vermiyorsa, ayna tabir edilen bir cam ile, dingiden dibi görmek mümkün olabilir.
- Gündüzse işaretlerinizi asın, geceyse demir fenerinizi yakın.
- Çok kısa kalacak olsanız bile kerterizlerinizi alın, tararsa alınacak tedbirleri baştan düşünün. Derinlik göstergesinden veya GPS’ten bulunduğunuz yeri takip edin. Gerekirse alarmınızı çalıştırın. Derinlik göstergesindeki değerlerin tekne karinasının altındaki mesafeyi gösterdiğini unutmamak gerekir.
- Yapılan hesaplara göre tam yol tornistanla demire asıldığında eğer yerinden oynamıyorsa, o tekne fırtına sınırındaki rüzgarlara dayanır demektir. Ancak şartların daha sertleşebileceği de akılda tutulmalı, başka önlemler ve kaçış planları önceden düşünülmelidir.
- Uzun süre tekneyi terk edecekseniz, ırgat sigortasını kapatın. Herhangi bir arıza ile ırgatın kendi kendine çalışıp, siz uzaktayken demiri toplaması veya taratmasına engel olun.
Alarga ‘da güvenlik önlemlerinizi alın
Rüzgar ve akıntıyı göz önüne alarak teknenin sürüklenebileceği alanda güvenliğinizi ihlal edebilecek alanları değerlendirin. Örneğin aşağıdaki görselde kırmızı alanda kayalık olduğunu varsayalım. Bu durumda demir atarken bu alandan kaçınacağınız şekilde zincir sermeniz gerekir. Aynı şey çevrenizde yer alan diğer teknelerle aranızdaki mesafe için de geçerlidir.
Demir alırken yapılması gerekenler
Demir atılırken yapılan işlemlerin tam tersi yapılır. Buna göre;
- Rüzgarın durumuna ve teknenin etrafla ilişkisine bakılır. Demir alındığında nasıl çıkılacağı hesaplanır.
- Mürettebat bilgilendirilir. Aksilik durumunda neler yapılacağı kısaca anlatılır.
- Irgattaki ile dümendeki arasındaki uyum önemlidir.
- Motor çalıştırılır. Isınması beklenir.
- Birçok teknede motoru çalıştırmadan, hatta belli bir devrin altında ırgatı çalıştırmak mümkün değildir.
- Irgat sigortası açılır. Çalışıp çalışmadığı kontrol edilir.
- Dingi toplanır, uygun yere konur veya sabitlenir.
- Suda yüzen halat yoksa hafif yolla demirin üzerine gidilir.
- Bu esnada ırgatla zincirin boşunu alınır.
- Tam demirin üstüne geldiğinde, makine boşa alınır, ırgatla demir dipten kurtulur.
- Demir apikodan sonra tekne artık boştadır.
- Demiri alırken, ırgatı uzun süre (>20 sn) çalıştırmak ırgat motorunun ısınmasına sebep olur. Aralıklı olarak zinciri toplamak hem kavaletaya binen yükü azaltır, hem de termik olan sigortanın atmasına engel olur.
- Demir yerine geldikten sonra, seyir esnasında loçasında mutlaka sabitlemek gerekir. Bu işlem metal bir pim ile yapılabileceği gibi, demirin memesine bağlı bir halatın vardavela veya koçboynuzuna bağlanması ile de yapılabilir.
